Ευερέθιστο έντερο ή “σπαστική κολίτιδα”: τι φταίει;

30 Μάι Ευερέθιστο έντερο ή “σπαστική κολίτιδα”: τι φταίει;

Μια πολύ συχνή συζήτηση, κυρίως μεταξύ γυναικών, αφορά στα «κοιλιακά» προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Είτε χωρίς ιδιαίτερη αιτία, είτε σαν απάντηση σε διάφορα φαγητά ή στο άγχος, τα πιο κοινά παράπονα είναι το φούσκωμα (ή μετεωρισμός), τα πονάκια και οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου. Όλα αυτά μας ανησυχούν, μας βάζουν σε υποψίες και μας αγχώνουν ακόμη περισσότερο. Πιθανότατα να νιώθετε ότι όλα αυτά σας φωτογραφίζουν. Τι φταίει όμως;

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Ακούγεται πολύ σοβαρό, σωστά; Κι όμως, είναι μια απολύτως καλοήθης πάθηση, γνωστή αλλιώς και με τον όρο «σπαστική κολίτιδα». Πρόκειται για μια λειτουργική διαταραχή του πεπτικού σωλήνα, του εντέρου, όπως μαρτυρά το όνομα του συνδρόμου. Όπως ήδη σας ανέφερα, χαρακτηρίζεται από πόνο στην κοιλιά, πρήξιμο, διαταραχή στις κενώσεις και απουσία, δυστυχώς, συγκεκριμένων δεικτών για να γίνει η διάγνωση.

Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι συχνότερο σε ηλικίες 30-65 ετών και σπάνιο σε ηλικίες 65-90 ετών. Η συχνότητα των συμπτωμάτων είναι περίπου η ίδια και στα δύο φύλα, τείνει να είναι λίγο μεγαλύτερη στις γυναίκες της λευκής φυλής.

Ποια τα αίτιά του

Τα αίτια του φαίνεται να είναι πολυπαραγοντικά, κάτι που δικαιολογεί και τις πολλές όψεις αυτού του συνδρόμου. Κάποιες γενετικές μεταλλάξεις σε κάποιους υποδοχείς νευροδιαβιβαστών, η σπλαχνική υπερευαισθησία που εξαρτάται από τη σεροτονίνη, η επικοινωνία του εντερικού νευρικού συστήματος με το κεντρικό νευρικό σύστημα και, τέλος, η μειωμένη βιοποικιλότητα του μικροβιώματος του εντέρου, συντελούν στη δημιουργία του συνδρόμου.

Πως γίνεται η διάγνωση

Όπως είναι εμφανές από τα παραπάνω, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εξέταση αίματος ή απεικονιστική για να διαγνωστεί το σύνδρομο αυτό. Η διάγνωση γίνεται, με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση, ενώ σε λίγους ασθενείς απαιτείται έλεγχος, για να αποκλειστούν πιο σοβαρά νοσήματα, που έχουν παρόμοια συμπτώματα. Ανάλογα με την ηλικία ή και τα συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί και κολονοσκόπηση (σε ηλικίες μεγαλύτερες από τα 50 έτη) ή ειδικές εξετάσεις αίματος και κοπράνων.

Υπάρχουν ορισμένα ειδικά διαγνωστικά κριτήρια, γνωστά ως «κριτήρια Ρώμης», τα οποία πρέπει να πληρούνται για να γίνει η διάγνωση της διαταραχής αυτής. Τα συμπτώματα, που περιλαμβάνονται στα κριτήρια Ρώμης, πρέπει να υπάρχουν για τουλάχιστον 12 εβδομάδες, όχι απαραίτητα συνεχόμενες, σε διάστημα 12 μηνών και περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος  και ακόμη δύο από τα τρία παρακάτω συμπτώματα:

1. Ανακούφιση με την κένωση ή / και
2. Μεταβολή στη συχνότητα κενώσεων ή / και
3. Μεταβολή στη σύσταση των κοπράνων

Ποια είναι η θεραπεία

Η θεραπεία της νόσου βρίσκεται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο. Προς το παρόν, αυτό που φαίνεται να βοηθάει είναι η δίαιτα, επικρατέστερη των οποίων είναι η FODMAPs ((fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols). Σε αυτήν τη δίαιτα αποφεύγονται τροφές που περιλαμβάνουν σάκχαρα, τα οποία δεν απορροφώνται από τον ανθρώπινο οργανισμό,  μεταβολίζονται από τα μικρόβια του εντέρου μας και προκαλούν μέσω δευτερογενών μεταβολιτών τα γνωστά συμπτώματα.

Σε ποιες τροφές βρίσκονται τα FODMAPs

Παρακάτω παρατίθενται οι τροφές που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε FODMAPs. Ωστόσο, η λίστα δεν είναι ολοκληρωμένη και μεταβάλλεται όσο έρχονται στην επιφάνεια νέα δεδομένα από έρευνες σε συγκεκριμένες τροφές.

-Μέλι, Μήλα, Μάνγκο, Αχλάδι, Καρπούζι, Σιρόπι Φρουκτόζης

-Αγκινάρες, Σκόρδο (σε μεγάλες ποσότητες), Πράσο, Κρεμμύδι, Σιτάρι (σε μεγάλες ποσότητες), Σίκαλη (σε μεγάλες ποσότητες), Κριθάρι (σε μεγάλες ποσότητες)

-Γάλα, παγωτό, επιδόρπια γάλακτος, συμπυκνωμένο γάλα και γάλα εβαπορέ, γιαούρτι, τυριά που δεν είναι ώριμα, όπως ρικότα, cottage, κρέμα γάλακτος, marscarpone

-Όσπρια όπως φασόλια, φακές, ρεβίθια

-Βερύκοκα, Νεκταρίνια, Δαμάσκηνα, Μανιτάρια

Η δίαιτα χωρίζεται σε δύο φάσεις

• Φάση 1η: αποχή από όλες τις τροφές που περιέχουν FODMAPs για ένα 4-6 εβδομάδες.
• Φάση 2η: οι τροφές που αποκλείστηκαν αρχίζουν και μπαίνουν σταδιακά στη διατροφή, σε μια εξατομικευμένη ποσότητα FODMAPs, που γίνεται ανεκτή από τον οργανισμό του καθενός μας χωρίς να τον ενοχλεί.

Ο διαιτολόγος είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να μας καθοδηγήσει και να μας συμβουλέψει για τη δίαιτα FODMAP.

Μπορείτε να δείτε το παρακάτω βίντεο του Πανεπιστημίου του Monash, για να έχετε μια ιδέα για το πως λειτουργεί η δίαιτα αυτή:

Μιλώντας για φαρμακευτική αγωγή, αυτή περιλαμβάνει φάρμακα, που μειώνουν τη σπλαχνική υπερευαισθησία (π.χ. Η τριμεβουτίνη επιδρά στις εγκεφαλίνες), ή τα αντικαταθλιπτικά, που συμβάλλουν στην επαναπρόσληψη σεροτονίνης (π.χ. Αμινοτρυπτιλίνες και SSRI’s), ενώ κάποια νεότερα φάρμακα, από τα οποία μερικά δεν έχουν έγκριση από τον Ευρωπαϊκό οργανισμό φαρμάκων, πρέπει να χορηγούνται με επιφύλαξη σε γυναίκες.

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το έντερό μας έχει κι αυτό τα «ψυχολογικά» του. Και είναι ακόμη δύσκολο να διαγνωστεί τι ακριβώς τα προκαλεί αλλά και πως θα το βοηθήσουμε να τα ξεπεράσει. Το τοπίο είναι θολό. Δοκιμάστε τη δίαιτα, γιατί όντως είναι αποτελεσματική. Προσοχή, όμως, στα σκευάσματα που υπόσχονται θαύματα. Ρωτήστε τον ιατρό σας πρώτα!