Πρέπει να αγαπήσεις τον εαυτό σου….

13 Νοέ Πρέπει να αγαπήσεις τον εαυτό σου….

«Αγάπησε τον εαυτό σου», «Πρέπει να αγαπήσεις τον εαυτό σου», «Πρέπει να φροντίσεις τον εαυτό σου», συμβουλές και παραινέσεις που ακούγονται ωραίες στα αυτιά μας, αλλά στην ουσία δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνουν, ούτε και τι να τις κάνουμε. Κι αναρωτιέσαι… μα καλά τι μου λένε;

Η αγάπη για τον εαυτό μας

Είναι δυνατόν να μην αγαπάω τον εαυτό μου; Ή εντάξει και να μην τον αγαπάω τι έγινε; Κάποιος θα βρεθεί να με αγαπήσει. Ή από την άλλη τι μου ζητάνε; Να γίνω ένας εγωκεντρικός άνθρωπος και να μη με νοιάζει τίποτα άλλο πέρα από εμένα;

Το να αγαπήσουμε τον εαυτό μας πράγματι μπορεί να μην είναι καθόλου εύκολο. Αγαπάω τον εαυτό μου σημαίνει αρχικά ότι είμαι σε θέση να με καταλάβω. Μπορώ να καταλάβω τι θέλω, τι χρειάζομαι, τι θα με βοηθούσε, τι με ανακουφίζει και τι με επιβαρύνει.

Όλα αυτά μπορεί να είναι τόσο μπλεγμένα που τελικά να μη βγάζουμε άκρη. Τα θέλω και οι επιθυμίες μας μπορεί να μπερδεύονται τόσο πολύ με τα «πρέπει», τις απόψεις ή τις επιθυμίες των άλλων – ειδικά των πολύ δικών μας ανθρώπων – που τελικά να μην μπορούμε να τα ακούσουμε.

Όσα εποδίζουν την αγάπη μας

Από την άλλη είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε τι μας επιβαρύνει; Πολλές φορές δεν είμαστε, καθώς μπαίνουν στη μέση οι ενοχές που νιώθουμε στις σχέσεις μας – οι ενοχές που μπορεί να μας έχουν δημιουργήσει οι γονείς μας και που με αυτές πορευόμαστε και στις υπόλοιπες σχέσεις μας.

Επιπρόσθετα είναι και οι φόβοι μας – «τι θα γίνει θα μείνω μόνος μου»; «Όλες οι σχέσεις θέλουν θυσίες κι υποχωρήσεις, ακόμη κι αυτές που μου προκαλούν δυσφορία». Πολλές φορές – στο βάθος – ξέρω τι θα μου έκανε «καλό», αλλά δεν μπορώ να το κάνω. Δεν έχω το κουράγιο ή τα αποθέματα να φροντίσω τον εαυτό μου, δηλαδή τη σωματική και ψυχική μου υγεία, με όσους τρόπους είναι ευρέως γνωστοί ότι μπορεί ένας άνθρωπος να κάνει κάτι τέτοιο (από πρόληψη μέχρι και θεραπεία).

Από την άλλη υπάρχουν καταστάσεις οι οποίες καταφανώς αποδεικνύονται καταστροφικές για εμάς, όπως οι εξαρτήσεις από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο ή άλλες ακραίες συμπεριφορές (υπερβολικές σπατάλες, καταναγκαστική υπερφαγία, συχνή έκθεση του εαυτού στον κίνδυνο με ποικίλους τρόπους, κ.λπ.).

Γιατί έχει σημασία να αγαπάς εσύ τον εαυτό σου

Υπάρχει περίπτωση να σταθούμε τυχεροί και να βρεθεί στο δρόμο μας κάποιος που έχει πρόθεση να μας βοηθήσει να «σωθούμε». Εάν δεν το θέλουμε όμως οι ίδιοι, κανείς δεν έχει τέτοια δύναμη επάνω μας. Κανείς δεν «σώζεται» αν δεν το θέλει ο ίδιος.

Σε γενικές γραμμές, η ρήση «αν δεν αγαπήσεις τον εαυτό σου, δεν θα σε αγαπήσει κανένας άλλος» έχει μεγάλη βάση. Διαφορετικά είμαι έρμαιο στις διαθέσεις του άλλου και δεν μπορώ να προστατευτώ ή τελικά καταλήγω στο ότι αυτό που παίρνω είναι κι αυτό που μου αξίζει, ακόμη κι αν πρόκειται για υποτίμηση, απόρριψη, συστηματικό έλεγχο, παραβιαστικές συμπεριφορές ή και σωματική βία.

Αυτοεκτίμηση και κακομεταχείριση του εαυτού μου

Η αυτοεκτίμηση πάντοτε σχετίζεται με το πόσο τελικά φροντίζω τον εαυτό μου ή τον κακομεταχειρίζομαι – είτε άμεσα ο ίδιος, είτε έμμεσα, μέσα από την ποιότητα των σχέσεων στις οποίες εμπλέκομαι.

Στόχος από την άλλη δεν είναι να γίνουμε νάρκισσοι και να μην υπολογίζουμε καθόλου τους άλλους. Κι εδώ χρειάζεται να κάνουμε μια διευκρίνιση. Ένας υγιής ναρκισσισμός είναι αλληλένδετος με την ανθρώπινη φύση και απαραίτητος για την επιβίωσή μας.

Σύμφωνα άλλωστε με τον Adler (1978), η επιδίωξη της υπεροχής είναι η κινητοποιός δύναμη που βοηθάει να επιτύχουμε τους στόχους μας και είναι φυσιολογική συναισθηματική κατάσταση, όπως και το αίσθημα κατωτερότητας. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν αυτά τα δύο υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό και μετατρέπονται σε σύμπλεγμα υπεροχής και σύμπλεγμα κατωτερότητας αντίστοιχα.

Συντροφικές σχέσεις

Στις σχέσεις αγάπης – και ειδικά στη σχέση του ζευγαριού, που χρειάζεται να είναι μια ισότιμη σχέση – ο κάθε σύντροφος αναμένεται να εστιάσει στις δικές του ανάγκες κι επιθυμίες, αλλά και να δώσει χώρο στις ανάγκες και τις επιθυμίες του συντρόφου του.

Επίσης, όλοι έχουμε αδυναμίες, τις οποίες αφενός δεν είναι καθόλου εύκολο να εντοπίσουμε μόνοι μας, κι αφετέρου να αναγνωρίσουμε ποιες καταστάσεις από αυτές που εμπλεκόμαστε, τελικά «ξύνουν» τις πληγές μας αντί να τις επουλώνουν.

Αν για παράδειγμα είχα έναν αδιάφορο ή κακοποιητικό πατέρα κι επιλέξω έναν αντίστοιχο σύντροφο – το οποίο συμβαίνει συχνά γιατί (ασυνείδητα) μου είναι οικείο – τότε καταλήγω να ξύνω τις πληγές μου, ενώ αρχικά είχα πρόθεση να πάρω όσα μου στερήθηκαν και να ζήσω μια επανορθωτική εμπειρία.

Σε τέτοιες περιπτώσεις η λύση για να ανακουφιστούμε μακροπρόθεσμα μπορεί να είναι να απομακρυνθούμε τελείως από ανθρώπους ή καταστάσεις που ερεθίζουν περαιτέρω τα τραύματά μας (αφού έχουμε καταφέρει συνήθως να διεκδικήσουμε αυτά που χρειαζόμαστε αλλά διαπιστώνουμε ότι δεν μπορούμε να τα πάρουμε).

Απομάκρυνση εμποδίων μέσω της ψυχοθεραπείας

Προκειμένου να αγαπήσουμε τον εαυτό μας χρειάζεται να απομακρύνουμε τα εμπόδια που δυσχεραίνουν την ανάπτυξή μας (Horney, 1950). Τα εμπόδια αυτά μπορεί να είναι φόβοι, ενοχές, στρεβλή εικόνα για τον εαυτό μας, ταύτιση με προβληματικά γονεϊκά πρότυπα, ψυχαναγκαστικός τρόπος σκέψης και πολλά άλλα.

Όταν οι άνθρωποι απαλλάσσονται, μέσω της ψυχοθεραπείας, από αυτά τα εμπόδια – αναδεικνύεται συνήθως ένας πραγματικός εαυτός, ο οποίος είναι ελκυστικός και αξιαγάπητος.

Για να αγαπήσουμε τον εαυτό μας προϋπόθεση είναι συχνά να τον συμπονέσουμε για όσα έχει περάσει. Η σκληρότητα προς τον εαυτό μας είναι το αντίθετο της αυτοσυμπόνιας. Αν έχουμε μάθει όμως να είμαστε αυστηροί μαζί του – το οποίο συμβαίνει με πολλούς ανθρώπους – αυτό δεν αλλάζει εύκολα και χρειάζεται πολλή δουλειά, μέσω της ψυχοθεραπείας, για το επιτύχουμε.

Στόχος δεν είναι να μείνουμε σε μια αυτολύπηση, αλλά να κρατήσουμε αυτή τη συμπόνια προς εμάς ως παρακαταθήκη για τη μετέπειτα σχέση με τον εαυτό μας και με τους άλλους.

Συνοψίζοντας, η αγάπη προς τον εαυτό περιλαμβάνεται στην έννοια της αυτοεκτίμησης, όπως την ορίζει η Virginia Satir (1989). «Αυτοεκτίμηση είναι η ικανότητα να δίνεις αξία στον εαυτό σου και να τον μεταχειρίζεσαι με αξιοπρέπεια, αγάπη και αλήθεια.»

Της Ψυχολόγου Αρετής Δρακάκη

πηγή: psychology.gr