Εμβόλια Γρίπης και Πνευμονιόκοκκου: Ποιος, πότε, γιατί.

24 Οκτ Εμβόλια Γρίπης και Πνευμονιόκοκκου: Ποιος, πότε, γιατί.

Είναι η εποχή που πρέπει να ασχοληθούμε λίγο με τον εμβολιασμών ενηλίκων. Η καθημερινή πληροφόριση για την επιδημιολογική κατάσταση σχετικά με τον κορωνοϊό, αν και απαραίτητη, δημιουργεί περισσότερο άγχος σε όλους μας, ένα άγχος το οποίο θα πρέπει να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας. Για να ενημερωθούμε και να προφυλαχτούμε σωστά.

Υπάρχουν πολλές ερωτήσεις και απορίες σχετικά με τις ενδείξεις, με την ανάγκη εμβολιασμού των ενηλίκων για πνευμονιόκοκκο και γρίπη, κι αυτές θα επιχειρήσουμε να λύσουμε.

Ο ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΓΡΙΠΗ

Δεν έχει αλλάξει η σύσταση της περιόδου 2020-2021 και συνεπώς  συνιστάται να γίνεται μία δόση του κυκλοφορούντος εμβολίου γρίπης για την τρέχουσα περίοδο, κατά προτίμηση περί το τέλος Οκτωβρίου έως το πρώτο 15θήμερο του Νοεμβρίου.

Ο λόγος που πρέπει να καθυστερήσει χρονικά ο εμβολιασμός στην Ελλάδα και την Κύπρο, σε σχέση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, είναι ο ερχομός της γρίπης και η κορύφωσή της λίγο αργότερα λόγω των κλιματολογικών συνθηκών. Στα θερμά, εύκρατα κλίματα, καθυστερεί, ενώ η διάρκεια προστασίας του εμβολίου με δυσκολία φθάνει τους έξι μήνες. Ποιοί πρέπει να εμβολιαστούν;

ΕΝΗΛΙΚΟΙ ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΠΡΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ ΓΙΑ ΓΡΙΠΗ
(εξαιρούνται άτομα που για ιατρικούς λόγους, δεν δύνανται να εμβολιασθούν)

Α) Όλα τα άτομα με ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών.

Β) Για τα άτομα ηλικίας από 18 έως 65 ετών, που δεν ανήκουν στην ευθύνη των Παιδιάτρων, το εμβόλιο γρίπης πρέπει να χορηγηθεί σε άτομα αυξημένου κινδύνου, που ανήκουν σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες.

• Χρόνιο αναπνευστικό πρόβλημα

• Καρδιακή νόσος, συγγενής ή επίκτητη, με αιμοδυναμική αστάθεια

• Χρόνιο νευρομυϊκό νόσημα, που μπορεί να επηρεάσει την δύναμη της αναπνευστικής ικανότητας (ισχύος)

• Σακχαρώδης διαβήτης ή άλλο μεταβολικό νόσημα

• Μεταμόσχευση οργάνου

• Καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος συνεπεία υποκείμενου νοσήματος ή Ιατρογενής καταστολή, από χορήγηση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων

• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

• Παχυσαρκία (υπερβολικό βάρος)

• Βαρείς καπνιστές

• Εγκυμοσύνη πριν από τη συμπλήρωση του δεύτερου τριμήνου (η νέα οδηγία από το Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), αναφέρει την ανάγκη εμβολιασμού, ανεξάρτητα από την ηλικία κύησης )

* Το Ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό

• Οι Διαμένοντες σε Ιδρύματα

• Οι Μαθητές στρατιωτικών σχολών

• Βρεφονηπιαγωγοί

• Άτομα που χειρίζονται ευπαθή βρέφη

• Τέλος όποιο άτομο πρέπει να εμβολιασθεί, προκειμένου να προστατεύσει άλλο άτομο ευαίσθητο στον ιό της γρίπης, που δεν μπορεί όμως να εμβολιασθεί το ίδιο, για Ιατρικούς λόγους.

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚO

Ο Πνευμονιόκοκκος ανήκει σε μια οικογένεια με 90 περίπου ορότυπους, ας τους ονομάσουμε απλοϊκά “αδελφάκια”, και είναι ένας επικίνδυνος μικροοργανισμός που προσβάλλει κυρίως παιδιά κάτω των 5 ετών και ενηλίκους άνω των 65 ετών.

Αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα υγείας και τα πλέον σημαντικά από τα προβλήματα που προκαλεί, κατά σειρά βαρύτητας και θνησιμότητας, είναι η Βακτηριαιμία, η Μηνιγγίτιδα και η Πνευμονία, που είναι η συχνότερη ανάμεσα στις βακτηριακές (μικροβιακές) πνευμονίες.

Κάθε χρόνο σημειώνονται αρκετοί θάνατοι από πνευμονιόκοκκο, οι περισσότεροι από τους οποίους αφορούν στις παραπάνω αναφερθείσες ευαίσθητες ηλικίες.

Η ιστορία του εμβολίου

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον για την δημιουργία εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκο και λέω ότι αναζωπυρώθηκε, διότι οι προσπάθειες που ξεκίνησαν το 1911, δυστυχώς απέτυχαν, από ελλείψεις στην τεχνολογία, την εποχή εκείνη.

Από το 1983 εφαρμόζεται με σχετική επιτυχία εμβόλιο που παρασκευάσθηκε και περιέχει αντιγόνα από 23 στελέχη πνευμονιοκόκκου, που είναι υπεύθυνα για το 85% περίπου των σοβαρών πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων (Βακτηριαιμία, Μηνιγγίτιδα) και το 45% της Πνευμονίας από πνευμονιόκοκκο .

Το εμβόλιο αυτό φέρεται με το όνομα Pneumo 23. Εφαρμόζεται έκτοτε σε άτομα αυξημένου κινδύνου, λόγω υποκείμενου νοσήματος που προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού άνω των 5 ετών, καθώς και σε όλα τα άτομα άνω των 65, ανεξαρτήτως παραγόντων κινδύνου. Το αποτέλεσμα του εμβολιασμού των παραπάνω ομάδων πληθυσμού, ήταν να μειωθεί σημαντικά, χρόνο με το χρόνο, η συχνότητα των σοβαρών λοιμώξεων από τον επικίνδυνο αυτό μικροοργανισμό.

Παρέμεναν όμως σχετικά απροστάτευτα τα παιδιά κάτω των 5 ετών. Οι προσπάθειες απέδωσαν και για τη μικρή ηλικία, με τη δημιουργία ενός 7δυνάμου αρχικά εμβολίου το 2000, διαφορετικής τεχνολογίας από το προηγούμενο, που στη συνέχεια εξελίχθηκε σε αντίστοιχο 13δύναμο το 2010 (Prevenar 13).

Τώρα έχουμε στη διάθεσή μας, για ενηλίκους, δύο εμβόλια, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό για αλληλοκάλυψη, με στόχο την αντιμετώπιση κυρίως της πνευμονίας, όπου το Pneumo23, όταν χορηγείται μόνο του, προστατεύει σε ποσοστό μόνο 45%, όπως προαναφέρθηκε.

Ασφάλεια των εμβολίων Pneumo23 και Prevenar 13

Οι αντιδράσεις από τα εμβόλια, δεν είναι συχνές, ούτε σοβαρές. Πρόκειται για τοπικές αντιδράσεις, όπως είναι ο πόνος ή απλή ενόχληση στο σημείο της χορήγησης, ερυθρότητα και σπανιότερα ελαφρό οίδημα. Κακουχία ή ήπιος πυρετός είναι ακόμη πιο σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Το Prevenar 13, δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα με υπερευαισθησία στο αντιγόνο της Διφθερίτιδας, με το οποίο είναι συνδεδεμένο το αντιγόνο του πνευμονιοκόκκου. Για αυτούς που αναζητούν δικαιολογία για να μην εμβολιασθούν, αξίζει να σημειωθεί ότι η υπερευαισθησία αυτή είναι ιδιαίτερα σπάνια (μία περίπτωση σε 100.000) και βέβαια αντιμετωπίζεται.

Τα εμβόλια δεν μπορούν να χορηγηθούν συγχρόνως και ούτε με διάστημα μικρότερο των έξι εβδομάδων. Μπορούν όμως το κάθε ένα, να χορηγηθεί συγχρόνως με το εμβόλιο γρίπης, σε διαφορετική θέση (αριστερός-δεξιός δελτοειδής μυς).

Για τη σύγχρονη χορήγηση του Prevenar 13 με άλλα εμβόλια, επί ενηλίκων, δεν υπάρχει εμπειρία, ενώ σε παιδιά είναι γνωστο ότι μπορεί να συγχορηγηθεί με όλα.

Σχήμα εμβολιασμού

Ενήλικοι που εμβολιάζονται για πρώτη φορά, πρέπει να λάβουν πρώτα το Prevenar 13 και το Pneumo 23  12 μήνες αργότερα. Αν, για κάποιους ιατρικούς λόγους, πρέπει να χορηγηθεί νωρίτερα, δεν πρέπει το μεσοδιάστημα να είναι μικρότερον από 8 εβδoμάδες.

Ενήλικοι που έλαβαν προηγουμένως μία ή περισσότερες δόσεις Pneumo 23, μπορούν να λάβουν μία δόση Prevenar 13, σε διάστημα όχι μικρότερο του ενός έτους από το τελευταίο Pneumo23.

Άτομα ηλικίας 19-64 ετών τα οποία στο παρελθόν εμβολιάσθηκαν με Pneumo 23 για κάποιον Ιατρικό λόγο καταστολής του ανοσοποιητικού (π.χ σπληνεκτομή), η επόμενη δόση Pneumo 23 πρέπει να γίνει από ένα έως πέντε χρόνια μετά από Prevenar 13 και πάντως όχι νωρίτερα του έτους.

Όλοι οι παραπάνω χρονικοί περιορισμοί, αποσκοπούν στην καλύτερη αντισωματική απάντηση κατά τον εμβολιασμό και όχι διότι υπάρχει κίνδυνος, αν αυτά τα χρονικά όρια παραβιασθούν.

Ομάδες πληθυσμού 15-65 ετών με υποκείμενο νόσημα, που επιβάλλει εμβολιασμό κατά του πνευμονιοκόκκου.

• Συγγενείς ανοσοανεπάρκειες

• Ανοσοκαταστολή

• Ανατομική ή λειτουργική ασπληνία

• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και νεφρωσικό σύνδρομο

• Σακχαρώδης διαβήτης ή άλλο μεταβολικό νόσημα

• Καρδιοπάθεια αιμοδυναμικά ασταθής

• Χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, άσθμα

• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, Ινοκυστική νόσος, Βαρείς χρόνιοι καπνιστές

• Διαφυγή ΕΝΥγρού

• Κογχλιακά εμφυτεύματα

Ο εμβολιασμός των ατόμων των παραπάνω κατηγοριών, είναι παρόμοιος με τον εμβολιασμό των ενηλίκων, όπως αυτός περιγράφηκε παραπάνω.